Uwzględniając wychowawczą funkcję oddziaływań pobudzających poprzez angażowanie refleksji, musimy stwierdzić, że nie mogą one wyczerpywać repertuaru doniosłych sterowniczo oddziaływań pobudzających. Mówiąc inaczej, nie możemy rezygnować z metod pobudzania poprzez emocje aktywizujące refleksje i dzięki temu motywujące proponowane przez nadawcę ukierunkowanie aktywności odbiorcy. Równocześnie nie należy zapominać, że w analizie oddziaływań pobudzających należy rozpatrywać pobudzanie nie tylko od strony typu i struktury informacji i związanych z nimi pobudzających przeżyć intelektualnych, ale i od strony bodźców stymulujących, ujmowanych jako czynnik wywołujący określone emocje.
Otóż, zajmując ten punkt widzenia, można by wymienić dwie podstawowe kategorie metod pobudzania przez emocje: metody pobudzania odwołującego się do lęku i metody pobudzania odwołującego się do tzw. bardziej (tzn. oczekiwania przeżyć przyjemnych i korzystnych) albo ujmując to szerzej przeżyć, do których dążymy. W pierwszym przypadku człowiek jest skłonny wykonać pewne czynności, gdyż boi się, że ich niewykonanie narazi go na straty i przykrości. W drugim przypadku skłonny on jest wykonywać pewne czynności, gdyż ma nadzieję coś zyskać i doznać zadowolenia. Szukając dla wskazanych wyżej rozwiązań odpowiednich metod, można z kolei wyróżnić, po pierwsze przekazywanie informacji zapowiadającej wzmocnienie dodatnie, czyli nagrodę lub brak kary, oraz po drugie przekazywanie informacji zapowiadającej wzmocnienie ujemne, a więc karę lub brak oczekiwanej nagrody. Zdarzenia stanowiące wzmocnienie mogą być zewnętrzne w stosunku do adresata wypowiedzi. Ale wzmocnieniem może być nie tylko zdarzenie spowodowane przez innych ludzi, bądź nie zamierzony przez nikogo tok zdarzeń, które dokonują się w otoczeniu czy w organizmie adresata wypo-s wiedzi. Wzmocnieniem może być również jego własne zachowanie się, a także pewne fakty psychiczne dokonujące się w jego psychice. Na przykład, pobudzająca zapowiedź może nie tylko dotyczyć premii pieniężnej lub ewentualnego awansu, odznaczenia, pochwały, ale także zachowania się upragnionego przez odbiorcę (np. opanowania określonej sprawności albo pozbycia się dręczącego poczucia winy).
0 Comments