Zbiorowości zakładowej dominuje społeczna struktura nieformalna

Trzeba jednak pamiętać, iż wprowadzanie form samorządowych do zbiorowości wychowanków zakładu poprawczego jest szczególnie trudne może doprowadzić do różnych szkodliwych wychowawczo sytuacji społecznych. Tak np. gdy w zbiorowości zakładowej dominuje społeczna struktura nieformalna, w której rej wodzą osobnicy społecznie wykolejeni, wówczas np. komendant grupy i starsi w sypialni (będący według regulaminu oficjalną reprezentacją i formalną władzą samorządową w grupie wychowawczej) mogą, jeżeli są członkami szajki, ulegać jej przywódcom. Może także zdarzyć się tak, iż komendantem grupy zostaje wybrany lub mianowany prowodyr szajki, a wówczas władza samorządu dostaje się do rąk osobnika, który reguluje sprawy grupy wyłącznie pod kątem widzenia korzyści własnych i „swoich ludzi”. Prowadzi to niejednokrotnie do jeszcze większego steroryzowania członków grupy przez prowodyrów i ich „adjutantów”. W zakładzie rządzi wówczas klika, która opanowała samorząd. Niebezpieczeństwa związane z wszechstronnym stosowaniem samorządu występują także w zakładach karnych dla młodocianych. I tu także istnieje niebezpieczeństwo ustanowienia się rządów wyrażających antago- nistyczno-destruktywną strukturę nieformalną, co wypacza wychowawczy sens samorządu. Trzeba się liczyć także z wytworzeniem się wśród wychowanków elity, która w zamian za współpracę z kierownictwem zakładu stara się zdobyć jak najwięcej przywilejów.